Ο βαλκανικός παράγων στις τουρκικές εκλογές

Tayip Erdogan

Ο Yavuz Baydar, Τούρκος αρθρογράφος για την γερμανική εφημερίδα Süddeutsche Zeitung και άλλα μεγάλα μέσα μαζικής ενημέρωσης ανά τον κόσμο, γράφει για τις επερχόμενες τουρκικές εκλογές και για το βαλκανικό «χαρτί» στους σχεδιασμούς του Τούρκου προέδρου, Ερντογάν.

Συγκεκριμένα γράφει: «Τα Βαλκάνια είχαν ιδιαίτερη θέση στην τουρκική πολιτική τον περασμένο αιώνα. Ήταν εκεί που το καθοριστικό της χαρακτηριστικό –ο άγριος εθνικισμός- ξεκίνησε στις αρχές του 1900.

Το κίνημα των Νεαρών Οθωμανών μετατράπηκε σε Νεαρών Τούρκων. Οι Τούρκοι αξιωματικοί που τοποθετήθηκαν στα Βαλκάνια πριν από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο συμπαθούσαν τις ιδέες οι οποίες δημιούργησαν την τουρκική δημοκρατία που ίδρυσε ο Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ. Ο Ατατούρκ γεννήθηκε στην Θεσσαλονίκη, που κάποτε ήταν τμήμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και τώρα είναι μέρος της Ελλάδας.

Τούτο προσδίδει μια ενδιαφέρουσα νότα ειρωνείας στην τρέχουσα επιλογή της Βοσνίας από τον Τούρκο πρόεδρο για [προεκλογική] εκστρατεία ενόψει των εκλογών της 24ης Ιουνίου. Ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, επέλεξε την Βοσνία ως τον μοναδικό ευρωπαϊκό χώρο για εκστρατεία, αφού τρεις χώρες της ΕΕ αρνήθηκαν να επιτρέψουν στους Τούρκους πολιτικούς να κάνουν εκστρατεία στο έδαφός τους.

Χιλιάδες αφοσιωμένοι οπαδοί του Ερντογάν έφθασαν στο Σεράγεβο από διάφορα μέρη της Ευρώπης για να τον δουν και να τον ακούσουν -κι αυτό είναι ζωτικής σημασίας- για να τον επευφημίσουν. Είναι ενδιαφέρον ότι, ενώ ήταν στην Βοσνία στις 20 Μαΐου, ο Ερντογάν έθεσε το θέμα μιας δολοφονικής συνομωσίας εναντίον του. Προκάλεσε συσχετισμούς με αυτά που συνέβησαν στο Σεράγεβο τους μήνες που οδήγησαν στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Έχοντας εγκαταλείψει πολλούς από τους ευσεβείς Κούρδους ψηφοφόρους του στις νοτιοανατολικές επαρχίες της Τουρκίας, ο Ερντογάν φαίνεται να επιθυμεί να επεκτείνει την εκλογική του βάση πέρα από τα σύνορα της Τουρκίας. Στο Σεράγεβο, ανέσυρε το μεγαλείο της οθωμανικής κυριαρχίας και επέκρινε σφοδρά την Δύση. «Οι ευρωπαϊκές χώρες που ισχυρίζονται ότι είναι το λίκνο του πολιτισμού έχουν αποτύχει», είπε, προσθέτοντας ότι οι ψηφοφόροι «όχι μόνο θα επιλέξουν έναν πρόεδρο και βουλευτές» στο κοινοβούλιο αλλά και «θα αποφασίσουν για τον επόμενο αιώνα της χώρας μας».

Η ψηφοφορία θα καθορίσει την φύση της κυβέρνησης της Τουρκίας και των δημοκρατικών ελευθεριών για το άμεσο μέλλον. Με λιγότερο από ένα μήνα πριν από τις εκλογές, ο Ερντογάν δεν φαίνεται να νοιάζεται για τις ευρωπαϊκές ανησυχίες σχετικά με τον κακώς συγκεκαλυμμένο αλυτρωτισμό του. Ωστόσο, γνωρίζει ότι δύο από τους βασικούς του πολιτικούς αμφισβητίες έχουν ρίζες στην Θεσσαλονίκη.

Αν και η Meral Aksener, ηγέτις του σχετικά νέου κόμματος «Iyi», γεννήθηκε στην Τουρκία, οι γονείς της συμπεριλαμβάνονταν στη μαζική ανταλλαγή πληθυσμού μεταξύ του Ατατούρκ και του Έλληνα ομολόγου του, Ελευθέριου Βενιζέλου, το 1923. Η ανταλλαγή Τούρκων και Ελλήνων υπηκόων της καταρρακωμένης Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ήταν τμήμα ενός αμοιβαία συμφωνημένου, ειρηνικού και επιτυχημένου έργου που θα μπορούσε, κατά κάποιον τρόπο, να θεωρηθεί ως εθνοκάθαρση.

Ο Muharrem Ince, ο προεδρικός υποψήφιος του κοσμικού κύριου αντιπολιτευόμενου Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), ισχυρίζεται ότι οι παππούδες παππούδες του ήταν από την Θεσσαλονίκη.

Για τον Ερντογάν, η επέκταση του εκλογικού του σώματος στα Βαλκάνια είναι ένα άπιαστο όνειρο.

Ο Ince αποτελεί μια σημαντική πρόκληση. Δέκα χρόνια νεότερος από τον Ερντογάν, ο Ιντσέ είναι ένα αξιόλογο ταίριασμα για τον πρόεδρο. Το ταλέντο του στους διαξιφισμούς έχει ενεργοποιήσει τις συγκεντρώσεις του CHP. Ακόμα κι έτσι, ο Ince ίσως να πηγαίνει αντίθετα στο ρεύμα. Το στρατόπεδο κατά του Ερντογάν μπορεί να ελπίζει ότι ο Ιντσέ θα προκαλέσει με επιτυχία τον Ερντογάν εάν οι προεδρικές εκλογές πάνε σε δεύτερο γύρο.

Ωστόσο, μια πρόσφατη δημοσκόπηση από τη MAK Consultancy δείχνει ότι ο Ince είναι στο 23,9%, ενώ ο Ερντογάν βρίσκεται πολύ μπροστά με 51,4%. Η δημοσκόπηση της MAK θεωρείται γενικά αξιόπιστη και, εάν οι αριθμοί είναι σωστοί, ο Ερντογάν θα κερδίσει από τον πρώτο γύρο, εξαλείφοντας την ευκαιρία για του Ince να τον αμφισβητήσει ένας προς έναν.

Το κύριο πρόβλημα για τον Ince -καθώς και για την Aksener- είναι ότι κανένας τους δεν θεωρείται τόσο θρήσκος όσο ο Ερντογάν. Οι Ince και Aksener χρησιμοποιούν την λαϊκιστική ρητορική και τον τουρκικό εθνικισμό. Και οι δύο έχουν κάνει αρνητικά σχόλια για τους Σύρους πρόσφυγες στην Τουρκία. Και οι δύο έχουν πάρει αντι-Δυτικές θέσεις. Ωστόσο, παρόλο που και οι δύο φαίνεται να προσπαθούν να πλησιάσουν περισσότερο στο τζαμί, τα θρησκευτικά τους διαπιστευτήρια μπορεί να είναι ύποπτα στους ευσεβείς και σταθερά υποστηρικτές του Ερντογάν εκλογείς.

Με άλλα λόγια, ο Ince και η Aksener μπορεί να αντιμετωπίσουν αντίσταση που θέτει η συλλογική μνήμη των συντηρητικών ψηφοφόρων και των νέων μεσαίων τάξεων. Φοβούνται μια επιστροφή στις παλιές ημέρες της στρατιωτικής εξουσίας.

Ίσως αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο Ερντογάν φαίνεται να έχει αυτοπεποίθηση. Είναι πιο επικεντρωμένος στην αντιμετώπιση των οικονομικών αναταραχών παρά στην επίθεση του Ince και της Aksener στο εριστικό στυλ που τον χαρακτηρίζει.

Η ασύμμετρη [προεκλογική] εκστρατεία συνεχίζεται και, ελλείψει ανεξάρτητων τηλεοπτικών ειδήσεων, οι αμφισβητίες του Ερντογάν μπορούν μόνο να ελπίζουν ότι θα καταρρίψει τον εαυτό του».

Πηγή: https://ahvalnews.com/turkey-balkans/balkans-factor-turkish-election