Ένα τελείως διαφορετικό πλαίσιο εχθροπραξιών οραματίζονται ο Αμερικανός αντιστράτηγος ε.α David W. Barno, είναι η Δρ. Nora Bensahel (διακεκριμένοι εσωτερικοί ακαδημαϊκοί στην Σχολή Διεθνούς Υπηρεσίας του American University), στην περίπτωση που διεξαχθεί ένας πόλεμος μεγάλων δυνάμεων κάποια στιγμή στο μέλλον. Τα διδάγματα της σκέψης τους, όμως, είναι χρήσιμα και για μικρότερες δυνάμεις, όπως η Ελλάδα, που αντιμετωπίζει σημαντικές και πολύπλευρες προκλήσεις ασφαλείας.
Ειδικότερα, οι δύο ακαδημαϊκοί γράφουν:
«Ο Κινέζος στρατηγός ε.α. He Lei πρόσφατα δημιούργησε είδηση, υποδεικνύοντας ότι η μεγαλύτερη στρατιωτική αδυναμία της Κίνας σε σύγκριση με τις Ηνωμένες Πολιτείες ήταν ότι ποτέ δεν είχε πολεμήσει έναν πραγματικό πόλεμο. Σημείωσε ότι κανένα από τα ολοένα και πιο προηγμένα όπλα, αεριωθούμενα και πλοία του Πεκίνου δεν έχει δοκιμαστεί σε μάχες. Επιπλέον, ο μεγάλος Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός εξακολουθεί να βασίζεται σε κληρωτούς και όχι σε από μακρού χρόνου υπηρετούντες επαγγελματίες όπως στον στρατό των ΗΠΑ. Υποστήριξε ότι ο κινεζικός στρατός “θα βαρύνεται με αμφιβολίες μέχρι να μπει σε μια πραγματική μάχη”.
Αλλά ο ειλικρινής στρατηγός του Πεκίνου είναι μόνο μερικώς σωστός. Είναι σίγουρα αλήθεια ότι λίγοι –αν υπάρχουν καν- στρατιώτες στον κόσμο μοιράζονται το βάθος και το εύρος της μαχητικής εμπειρίας του αμερικανικού στρατού, ιδιαίτερα μεταξύ των ηγετών του. Οι παλαιότεροι Αμερικανοί στρατηγοί υπηρετούσαν συχνά δύο, τρεις, τέσσερις ή και περισσότερες πολεμικές περιηγήσεις στο εξωτερικό, καλύπτοντας τα πάντα, από την συμβατική μάχη έως τις παρατεταμένες αντιεξεγερτικές επιχειρήσεις εναντίον ανταρτών και τις συνεχιζόμενες επιθετικές ενέργειες εναντίον τρομοκρατικών ομάδων.
Ωστόσο, αυτός ο μεγάλος «πάγκος» της αμερικανικής μαχητικής εμπειρίας φέρνει μαζί του κρυφά ελαττώματα. Όπως γράψαμε πρόσφατα, οι υποθέσεις και οι προσδοκίες για τον επόμενο πόλεμο συχνά επηρεάζονται βαθιά από την πρόσφατη εμπειρία, επειδή το παρελθόν είναι συνήθως μια υποσυνείδητη πυξίδα που καθοδηγεί τις σκέψεις για το μέλλον. Η σκέψη για τον επόμενο πόλεμο μπορεί πολύ εύκολα να οριοθετηθεί από την προβολή των εμπειριών του παρελθόντος, μια φυσική τάση του ανθρώπου να σκέφτεται γραμμικά το τι μπορεί να συμβεί, χρωματισμένο από αυτό που συνέβη.
Αλλά ο επόμενος πόλεμος, ειδικά αν διεξαχθεί μεταξύ μεγάλων δυνάμεων, μπορεί να έχει εντυπωσιακά λίγα κοινά με τους πολέμους του παρελθόντος. Μπορεί να ξεδιπλωθεί με εντελώς απροσδόκητους τρόπους, γρήγορα να ξεφύγει έξω από τους διανοητικούς φραγμούς ακόμα και από τους πιο δημιουργικούς στρατιωτικούς στοχαστές. Ο επόμενος πόλεμος μεγάλων δυνάμεων θα είναι ο πρώτος πόλεμος της Τέταρτης Βιομηχανικής Επανάστασης και μπορεί να διαταράξει δραματικά όλα όσα πιστεύουμε ότι γνωρίζουμε για τον χαρακτήρα του σύγχρονου πολέμου.
Ο Klaus Schwab, ιδρυτής και εκτελεστικός πρόεδρος του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (World Economic Forum), περιέγραψε την Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση πριν από μερικά χρόνια. Οι τρεις πρώτες βιομηχανικές επαναστάσεις είναι γνωστές. Η πρώτη, από το 1760 έως το 1840, έφερε την ατμομηχανή, τις σιδηροδρομικές γραμμές και την κατασκευή μηχανών. Η δεύτερη, περίπου από το 1870 έως το 1914, μας έδωσε τον ηλεκτρισμό και τη μαζική παραγωγή. Η τρίτη, συχνά αποκαλούμενη και ως ψηφιακή επανάσταση, περιέλαβε τις τελευταίες δεκαετίες του 20ού αιώνα και παρήγαγε τους ημιαγωγούς, τους υπολογιστές και το Διαδίκτυο. Η Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση ξεκίνησε γύρω στο 2000 και βασίζεται στην τρίτη για να αξιοποιήσει την ολοένα και πιο διαδεδομένη επιρροή του ψηφιακού κόσμου σε όλες τις πτυχές της σύγχρονης ζωής.
Ο Schwab υποστηρίζει πειστικά ότι αυτή η νέα επανάσταση δεν είναι απλώς μια επέκταση της προηγούμενης. Υποστηρίζει ότι η Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση είναι εντελώς νέα, και χαρακτηρίζεται από τον θόλωμα των διαιρέσεων μεταξύ των φυσικών, ψηφιακών και βιολογικών πεδίων. Ένας εκρηκτικός αριθμός τεχνολογικών καινοτομιών σε τομείς τόσο διαφορετικούς όσο ο κβαντικός υπολογισμός, η βιοτεχνολογία, η τεχνητή νοημοσύνη, η ρομποτική και η νανοτεχνολογία -και ιδιαίτερα οι συνέργειες μεταξύ τους- ανασχηματίζουν βαθιά σχεδόν όλες τις μορφές της ανθρώπινης προσπάθειας. Επιπλέον, αυτή η νέα επανάσταση είναι ξεχωριστή λόγω της εκθετικής ταχύτητας με την οποία εκτυλίσσεται˙ του πρωτοφανούς εύρους και του βάθους των αποτελεσμάτων της˙ και των τρόπων με τους οποίους διαταράσσει και μετασχηματίζει εταιρείες, βιομηχανίες, χώρες, ακόμη και την ανθρώπινη κοινωνία. Η Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση υπόσχεται να είναι πρωτοφανής τόσο στις παγκόσμιες επιδράσεις της όσο και στην αποδιοργανωτική δύναμή της.
Το βιβλίο του Schwab έχει δημιουργήσει μερικές συναρπαστικές συζητήσεις για το πώς η τέταρτη βιομηχανική επανάσταση θα επηρεάσει την διακυβέρνηση, τις επιχειρήσεις και την κοινωνία. Αλλά εκπληκτικά λίγα από αυτή την συζήτηση φαίνεται να έχουν διεισδύσει στον στρατό των ΗΠΑ και να έχουν επηρεάσει το σκεπτικό του για τους μελλοντικούς πολέμους. Τι θα σήμαινε η διεξαγωγή πολέμων σε έναν κόσμο που χαρακτηρίζεται από την Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση -και τι θα χρειαστεί για τη νίκη;
Ακριβώς όπως θα διαταράξει και θα αναδιαμορφώσει την κοινωνία, η Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση θα μεταμορφώσει και τον χαρακτήρα του πολέμου. Η θεμελιώδης φύση του πολέμου μπορεί να παραμείνει σταθερή, όπως ισχυρίστηκε ο Clausewitz πριν από τόσα χρόνια, αλλά οι τρόποι με τους οποίους διεξάγονται οι πόλεμοι αλλάζουν συνεχώς, καθώς οι κοινωνίες εξελίσσονται. Οι συνέργειες μεταξύ των στοιχείων της Τέταρτης Βιομηχανικής Επανάστασης ήδη μετασχηματίζουν τα πεδία μάχης του 21ου αιώνα, με διάφορους τρόπους:
Διάστημα και κυβερνοχώρος. Αυτοί οι δύο σχετικά νέοι τομείς προέκυψαν από την τρίτη βιομηχανική επανάσταση, αλλά ποτέ δεν αμφισβητήθηκαν πλήρως κατά την διάρκεια του πολέμου. Δεν υπάρχουν έγγραφα διδαγμάτων, δεν υπάρχουν ιστορικές μάχες για μελέτη, δεν υπάρχει προηγούμενο για τον τρόπο που μπορεί να διαδραματίζονται οι εχθροπραξίες σε αυτούς τους τομείς -και κανένας τρόπος να μάθουμε πόσο καταστροφικοί θα μπορούσε να είναι για την σύγχρονη κοινωνία. Και οι όποιες μάχες σε αυτούς τους τομείς θα εμποδίσουν -και μάλιστα θα μπορούσαν να εξασθενήσουν- την ικανότητα των Αμερικανών στρατιωτών να πολεμήσουν στους πιο παραδοσιακούς χώρους της ξηράς, της θάλασσας και του αέρα, δεδομένου ότι οι ζωτικές επικοινωνίες και άλλα συστήματα υποστήριξης εξαρτώνται σήμερα σχεδόν αποκλειστικά από διαστημικούς δορυφόρους και δίκτυα υπολογιστών.
Τεχνητή νοημοσύνη, big data, εκπαίδευση μηχανών, αυτονομία και ρομποτική. Μερικοί από τους σημαντικότερους ηγέτες σε αυτούς τους τομείς προειδοποιούν δημοσίως για τους κινδύνους σε ένα ασύδοτο περιβάλλον. Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις που ενεργοποιούνται από αυτές τις τεχνολογίες, και ιδίως από την τεχνητή νοημοσύνη, μπορούν να ξετυλιχθούν τόσο γρήγορα ώστε οι αποτελεσματικές αντιδράσεις να απαιτήσουν να βγουν οι άνθρωποι από τον κύκλο λήψης αποφάσεων. Το να επιτραπεί στις έξυπνες μηχανές να λαμβάνουν τις παραδοσιακά ανθρώπινες αποφάσεις για την θανάτωση άλλων ανθρώπων, είναι κάτι έμφορτο με ηθικό κίνδυνο, αλλά μπορεί να γίνει αναγκαίο για την επιβίωση στο μελλοντικό πεδίο μάχης, πόσω μάλλον για τη νίκη. Οι αντίπαλοι θα αποδυθούν σε κούρσα για να χρησιμοποιήσουν αυτές τις δυνατότητες και τα ισχυρά επιχειρησιακά πλεονεκτήματα που ίσως να τους δώσουν.
Η επιστροφή της μαζικότητας και το αμυντικό πλεονέκτημα. Ο T.X. Hammes υποστηρίζει πειστικά ότι ο αμερικανικός στρατός τις τελευταίες δεκαετίες έχει ανταλλάξει τη μαζικότητα με την ακρίβεια, επιτρέποντας σε μικρότερες δυνάμεις να χρησιμοποιούν καθοδηγούμενα όπλα για να πολεμήσουν με επιτυχία. Αλλά οι τεχνολογίες της Τέταρτης Βιομηχανικής Επανάστασης θα επιτρέψουν σε ένα ευρύ φάσμα δρώντων να αποκτήσουν μαζικές φθηνές δυνατότητες όσο δεν είχαν ποτέ πριν, ειδικά μέσω της προόδου στην προσθετική κατασκευή (additive manufacturing, επίσης γνωστή ως 3D εκτύπωση). Αυτό σημαίνει ότι ο στρατός των ΗΠΑ πρέπει να απομακρυνθεί από τον σημερινό μικρό αριθμό υπερβολικά δαπανηρών “εξαίρετων” όπλων προς μικρότερα, εξυπνότερα και φθηνότερα όπλα -ειδικά μαζικές ποσότητες αυτόνομων drones με σαρωτικά καταστροφική δύναμη. Ο Hammes υποστηρίζει επίσης ότι τέτοια σμήνη “μπορούν να κάνουν την άμυνα την κυρίαρχη μορφή πολέμου”, επειδή θα κάνουν την “άρνηση τομέα (domain denial) πολύ πιο εύκολη από την χρήση τομέα(domain usage)”.
Μια νέα γενιά όπλων υψηλής τεχνολογίας. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και μερικοί από τους δυνητικούς αντιπάλους τους, ενσωματώνουν τις τεχνολογίες της Τέταρτης Βιομηχανικής Επανάστασης σε μια σειρά καινοτόμων νέων όπλων, συμπεριλαμβανομένων των railguns (ηλεκτρομαγνητικών πυροβόλων όπλων), των κατευθυνόμενων ενεργειακών όπλων, των υπερταχέων βλημάτων και των υπερ-υπερηχητικών (πάνω από 5 φορές η ταχύτητα του ήχου) πυραύλων. Αυτά τα νέα όπλα θα αυξήσουν δραματικά την ταχύτητα, την εμβέλεια και την καταστροφική δύναμη των συμβατικών όπλων πέραν από οτιδήποτε μπορούσε κανείς να φανταστεί προηγουμένως. Ωστόσο, ο αμερικανικός στρατός εξακολουθεί να έχει υπερεπενδύσει σε παραδοσιακά συστήματα που βασίζονται σε τεχνολογίες του τέλους του 20ου αιώνα, τα οποία ανταγωνίζονται αυτές τις τελευταίες τεχνολογίες για σπανίζοντα δολάρια για την άμυνα. Εδώ, οι ανερχόμενες δυνάμεις όπως η Κίνα, έχουν ένα ξεχωριστό πλεονέκτημα. Μπορούν να ενσωματώσουν τις πολύ νεότερες τεχνολογίες χωρίς τα τεράστια οικονομικά βάρη της υποστήριξης των παλαιότερων συστημάτων και των στρατιωτικο-βιομηχανικών ομάδων που τα προωθούν (και, για τα αυταρχικά κράτη, χωρίς να τηρούν δημοκρατικά πρότυπα διαφάνειας και πολιτικής επίβλεψης). Η πρόκληση αυτή επιδεινώνεται σοβαρά από το αποσυντεθημένο σύστημα προμηθειών των ΗΠΑ, στο οποίο τα χρονοδιαγράμματα ανάπτυξης νέων συστημάτων όπλων εκτείνονται σε δεκαετίες.
Ο άγνωστος συντελεστής Χ. Οι μυστικές τεχνολογίες που αναπτύχθηκαν ομοίως από φίλους και εχθρούς θα εμφανιστούν για πρώτη φορά κατά την διάρκεια του επόμενου μεγάλου πολέμου και είναι αδύνατο να προβλεφθεί το πώς θα αλλάξουν την δυναμική των πεδίων μάχης. Θα μπορούσαν να καταστήσουν τα σημερινά όπλα άχρηστα ή παρωχημένα, ή να προσφέρουν στη μια πλευρά μια εκπληκτική ικανότητα που να κερδίζει τον πόλεμο. Και είναι τελείως πιθανό ότι οι τεχνολογίες που φυλάσσονται κρυφά από τη μια πλευρά ή την άλλη για έκπληξη κατά την πρώτη ημέρα του επόμενου πολέμου να έχουν ήδη υπονομευθεί. Η συνήθης ομίχλη του πολέμου θα γίνει ακόμα πιο πυκνή, παρουσιάζοντας κάθε είδους απρόβλεπτες, άγνωστες προκλήσεις στις δυνάμεις των ΗΠΑ.
Τα αναδυόμενα χαρακτηριστικά της Τέταρτης Βιομηχανικής Επανάστασης δείχνουν ότι βρισκόμαστε στο χείλος βαθιών αλλαγών στον χαρακτήρα του πολέμου. Ενώ η επόμενη μεγάλη σύγκρουση θα παρουσιάσει αναμφισβήτητα όλες τις ανθεκτικές ανθρώπινες ποιότητες στον πόλεμο, οι μάχες, τα όπλα και οι τακτικές της μπορεί να είναι εξ ολοκλήρου καινοφανείς. Οι στρατιωτικοί αξιωματικοί σήμερα ίσως να πορεύονται, σε μεγάλο βαθμό αγνοώντας, προς το τέλος μιας μακράς και άνετης οικείας εποχής που γνωρίζουν το πώς να πολεμήσουν έναν μεγάλο πόλεμο.
Η μελέτη του πολέμου πάντα βασιζόταν σε μεγάλο βαθμό στην εξέταση προηγούμενων μαχών για να διακρίνει τα διδάγματά τους που δεν έχουν ακόμη αντιμετωπιστεί. Αλλά στον σημερινό κόσμο, αυτό το σημαντικό ιστορικό πρίσμα θα πρέπει να ενισχυθεί από έναν ακόμα που να επικεντρώνεται στο μέλλον. Συγγράμματα επιστημονικής φαντασίας για τον μελλοντικό πόλεμο μπορούν να βοηθήσουν τους στρατιωτικούς στοχαστές να απελευθερωθούν από τους ψυχικούς περιορισμούς που επιβάλλει η γραμμική σκέψη και να εντοπίσουν την απροσδόκητη δυναμική, τις απειλές και τις προκλήσεις του μελλοντικού πεδίου μάχης. Ιστορίες όπως το Ghost Fleet, το Automated Valor, το Kill Decision και πολλές άλλες μπορούν να βοηθήσουν τους δημιουργικούς στρατιωτικούς ηγέτες να φανταστούν το αδιανόητο και να αντιληφθούν το πώς οι μάχες του επόμενου πολέμου μπορούν να διεξαχθούν με τρόπους με τους οποίους το πρίσμα του παρελθόντος δεν φωτίζει. Αυτό θα βοηθήσει να διασφαλιστεί ότι ο πρώτος πόλεμος της Τέταρτης Βιομηχανικής Επανάστασης δεν θα προκύψει από την αποτυχία της φαντασίας, όπως οι επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 έχουν τόσο αξιοσημείωτα περιγράψει.
Η προσαρμογή στον μεταβαλλόμενο χαρακτήρα του πολέμου στην Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση θα αποτελέσει μνημειώδη πρόκληση για τους στρατιωτικούς ηγέτες των ΗΠΑ -και αυτή η πρόκληση μόνο θα αυξηθεί τις επόμενες δεκαετίες, καθώς ξεδιπλώνεται η απέραντα αποδιοργανωτική δυναμική αυτής της εποχής. Οι μακροχρόνιες δογματικές πεποιθήσεις, οι προσωπικές εμπειρίες μάχης και τα πολύτιμα και δαπανηρά όπλα μπορεί να χρειαστεί να μπουν στο περιθώριο για να εκτιμηθεί αντικειμενικά το πώς να πολεμήσουμε και να κερδίσουμε στα επόμενα χρόνια.
Ο στρατηγός He ίσως να πιστεύει ότι η μεγαλύτερη αδυναμία του κινεζικού στρατού είναι η έλλειψη σύγχρονης μάχιμης εμπειρίας, αλλά κανένας στρατός - ούτε καν ο δοκιμασμένος στη μάχη στρατός των ΗΠΑ- δεν έχει οποιαδήποτε εμπειρία με τον τύπο πολέμου που θα παράγει η Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση. Οι στρατιωτικοί ηγέτες των ΗΠΑ πρέπει συνεχώς να σπρώχνουν τους εαυτούς τους να σκέπτονται με τους πιο δημιουργικούς και απεριόριστους τρόπους για να προετοιμαστούν για το μελλοντικό πεδίο μάχης. Η απλή πραγματοποίηση διαδοχικών αλλαγών στα σημερινά συστήματα και διαδικασίες διεξαγωγής πολέμου, θα μπορούσε να αποδειχθεί καταστροφική απέναντι σε αντιπάλους που θα αξιοποιήσουν με επιτυχία τις τεράστιες παγκόσμιες αλλαγές που έρχονται».
Πηγή: https://warontherocks.com/2018/06/war-in-the-fourth-industrial-revolution/
- Log in to post comments
