Από τα καριοφίλια του 1824 στις φρεγάτες του 2018

εξοπλιστικά προγράμματα, χρέος, Γερμανία, Γαλλία, SIPRI

Η Ελλάδα τους τελευταίους μήνες κινείται στους ρυθμούς που υπαγορεύει ο κ. Ερντογάν. Η ποιοτική αναβάθμιση της έντασης που επέβαλλε η Άγκυρα,  έχει σημάνει συναγερμό στην Αθήνα, η οποία καλείται να βρει την χρυσή τομή ανάμεσα στην τουρκική απειλή κατά της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας και στην οικονομική δυσπραγία. Αν το καλοσκεφτεί κανείς, αυτή η κατάσταση δεν είναι ούτε άγνωστη ούτε πρωτόγνωρη για τους Έλληνες. Από τα πρώτα χρόνια της επανάστασης για την Ανεξαρτησία , οι Έλληνες κλήθηκαν αντιμέτωποι με αυτό το δίλημμα και πάντα αξιολογούσαν ότι η εδαφική ακεραιότητα της χώρας αξίζει κάθε θυσία. Όταν συνήφθησαν τα δύο δάνεια της Ανεξαρτησίας, το 1824 και το 1825, η πρόθεση ήταν να χρησιμοποιηθούν στην χρηματοδότηση του απελευθερωτικού αγώνα. Ανάλογα διλήμματα αλλά και αποφάσεις τέθηκαν πολλές φορές από τα μέσα του 19ου μέχρι σήμερα και πάντα υπερίσχυε το πατριωτικό καθήκον. Ποτέ κανένας Έλληνας στο ερώτημα "χρέος ή άμυνα" δεν δέχθηκε εκπτώσεις αν και γνώριζε ότι το αποτέλεσμα θα ήταν το ίδιο: Χρεοκοπίες, πιστωτικοί αποκλεισμοί, οικονομική επιτροπεία, λιτότητα, εκχώρηση της ανεξαρτησίας στην άσκηση οικονομικής πολιτικής.

 

Σε αυτόν τον τόπο η ίδια ιστορία επαναλαμβάνεται άλλες φορές σαν φάρσα και άλλες φορές ως τραγωδία. Και πως θα μπορούσε να είναι διαφορετικά αν οι χθεσινοί "σωτήρες" που πούλαγαν από καριοφίλια μέχρι φρεγάτες μετατρέπονταν για να υπερασπίσουμε τα ιερά και τα όσια, όταν έφθανε η ώρα να πληρωθούν για την "σωτηρία", σε δυνάστες και τοκογλύφοι. Το παράξενο σε αυτή την ιστορία είναι διαχρονικά οι "πρωταγωνιστές" παραμένουν οι ίδιοι: Οι Έλληνες από την μια και από την άλλη οι Αμερικάνοι (από το 1825 όταν έγινε η παραγγελία των φρεγατών), οι Βρετανοί, οι Γάλλοι και οι Γερμανοί. Και στην μέση ένας «Ερντογάν» ο οποίος με κάθε τρόπο και μέσο (πόλεμος δηλώσεων, απειλές, θερμά επεισόδια κ.α) λειτουργεί ως ντίλερ κατασκευάζοντας συνεχώς νέες ανάγκες έχοντας προφανώς κατά νου ότι ένας οικονομικός πόλεμος είναι πιο αποτελεσματικός από ένα συμβατικό.

 

Τελικά τι φταίει; Το κακό μας το κεφάλι; Η κακή μας η μοίρα; Οι κακοί μας γείτονες; Όλα αυτά και κάτι ακόμα: Η αδυναμία μας να κατανοήσουμε ότι σε αντίθεση με τους Έλληνες πολιτικούς οι άλλοι έχουν μια σταθερή διαχρονική πολιτική την οποία ακολουθούν με υποδειγματική συνέπεια. Για παράδειγμα, η Γερμανία της κυρίας Μέρκελ, η οποία είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτής οπλικών συστημάτων της χώρας. Ανεξάρτητα από το ποιος κυβερνά, αυτό που προέχει -αδιαλείπτως από την εποχή του Βίσμαρκ μέχρι σήμερα- είναι να ...πουλούν και να δανείζουν. Ο προηγούμενος μεγάλος κυβερνητικός συνασπισμός (GroKo) Χριστιανοδημοκρατών/ Χριστιανοκοινωνιστών (CDU/CSU) με τους Σοσιαλδημοκράτες (SPD) την τετραετία 2013-2017 ενέκρινε τις περισσότερες εξαγωγές όπλων σε σχέση με τις προηγούμενες γερμανικές κυβερνήσεις. Ειδικότερα η συνολική αξία των εξαγωγών όπλων την περίοδο 2014 με 2017 ανήλθε στα 24,9 δισ. ευρώ, αυξήθηκε δηλαδή κατά 21% σε σχέση με την κυβέρνηση συνασπισμού των CDU/CSU με τους Φιλελευθέρους την περίοδο 2009-2013. Επίσης, οι εξαγωγές όπλων προς τρίτες χώρες εκτός ΕΕ και ΝΑΤΟ αυξήθηκαν επί του προηγούμενου «GroKo» κατά 47%, αγγίζοντας τα 14,48 δισ. ευρώ. Μόνο μέσα στο 2017 η αξία των εξαγωγών όπλων και λοιπών εξοπλισμών ανήλθε στα 3,79 δισ. ευρώ προς τρίτες χώρες. Πρόκειται για 127 εκατομ. ευρώ περισσότερα από ότι το 2016. Σε σχέση με άλλες προγενέστερες γερμανικές κυβερνήσεις η αύξηση που καταγράφηκε στο πεδίο των εξαγωγών όπλων ήταν επίσης μεγαλύτερη. Σε σχέση με τον συνασπισμό Σοσιαλδημοκρατών και Πρασίνων επί καγκελαρίας Γκέρχαρντ Σρέντερ (1998-2002), o μεγάλος συνασπισμός υπό την Άγκελα Μέρκελ είχε επίσης διπλάσιες εξαγωγές όπλων. Την περίοδο 1998-2002 ο συνολικός όγκος των εξαγωγών ανήλθε στα 12,8 δισ. ευρώ. Το πιο ωραίο είναι ότι όλα αυτά έγιναν όταν ο ένας από τους δύο κυβερνητικούς εταίρους, οι Σοσιαλδημοκράτες, είχε ταχθεί υπέρ μιας πιο περιοριστικής πολιτικής στις αδειοδοτήσεις για εξαγωγές όπλων. Πρωτεργάτης τότε ήταν ο αντικαγκελάριος και επί τρία χρόνια υπ. Οικονομίας, Ζίγκμαρ Γκάμπριελ. Οι Σοσιαλδημοκράτες είχαν  ζητήσει την διακοπή εξαγωγών όπλων  σε όλες τις χώρες που εμπλέκονται στον πόλεμο της Υεμένης. Ωστόσο το 2017 τρεις από αυτές τις χώρες βρίσκονταν στην λίστα των δέκα σημαντικότερων εμπορικών εταίρων της Γερμανίας σε αυτό το πεδίο: Η Αίγυπτος (νούμερο 2 με αξία εξαγωγών ύψους 708,3 εκατομ. ευρώ), η Σαουδική Αραβία (νούμερο 6 με 254,5 εκατομ. ευρώ) και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (νούμερο 8 με 213,9 εκατομ. ευρώ). H Σαουδική Αραβία το 2015 συνήψε στρατιωτική συμμαχία Σουνιτών και ενεπλάκη έτσι στον πόλεμο της Υεμένης. Όμως και προηγουμένως οι εξαγωγές όπλων προς την Σαουδική Αραβία ήγειραν ερωτήματα λόγω των παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Στην κορυφή της λίστας πάντως των χωρών που εισάγουν γερμανικά όπλα είναι η Αλγερία, ένα επίσης αραβικό κράτος που προκαλεί πολλά ερωτηματικά ως προς τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Οι εξαγωγές προς την Αλγερία ανήλθαν σε 1,36 δισ. ευρώ.

 

Αλλά δεν είναι μόνο οι Γερμανοί. Προσφάτως, ο Εμμανουέλ Μακρόν υπεραμύνθηκε των γαλλικών πωλήσεων όπλων στις χώρες μέλη της συμμαχίας υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας που επενέβη στον πόλεμο στην Υεμένη τον Μάρτιο του 2015.Και αυτός, προκειμένου να πουλήσει, έβαλε μια δόση "ανθρωπισμού" λέγοντας ότι η ανθρωπιστική κατάσταση στην χώρα αυτή τον ανησυχεί. Υποσχέθηκε, μάλιστα,  να οργανώσει μια διεθνή σύνοδο για να προσφερθεί ανθρωπιστική βοήθεια στους Υεμενίτες το αργότερο μέσα στο καλοκαίρι. Σημειώνεται ότι ο Μακρόν δέχεται πιέσεις να μειώσει ή να αναστείλει τις πωλήσεις όπλων και την υποστήριξη στη Σαουδική Αραβία και στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, κράτη που ηγούνται της συμμαχίας η οποία πολεμά εναντίον των Σιιτών ανταρτών Χούθι, παράταξης που θεωρείται προσκείμενη στο Ιράν και ελέγχει ακόμη το μεγαλύτερο μέρος της βόρειας Υεμένης, συμπεριλαμβανομένης της πρωτεύουσας Σαναά.

 

Ο σημερινός Γάλλος πρόεδρος βάδισε πάνω στα χνάρια του κ. Ολάντ ο οποίος πούλησε στην Αίγυπτο τα δύο αποβατικά ελικοπτεροφόρα κλάσης Μιστράλ, που του είχαν ξεμείνει μετά την ακύρωση της παραγγελίας με την Ρωσία. Ήταν το δεύτερο μεγάλο εξοπλιστικό συμβόλαιο αγοραπωλησίας μεταξύ των δύο κρατών, καθώς η Αίγυπτος θα είναι ο πρώτος αγοραστής των μαχητικών αεροσκαφών Ραφάλ, και έγινε παρά το γεγονός ότι η χώρα αντιμετωπίζει τεράστια οικονομικά προβλήματα.

 

Υπενθυμίζεται ότι η συμφωνία πώλησης στην Ρωσία  είχε ακυρωθεί μετά την προσάρτηση της Κριμαίας και λόγω της υποστήριξης της ρωσικής κυβέρνησης προς τους αποσχιστές της Ανατολικής Ουκρανίας.Η Γαλλία είχε βρεθεί σε ιδιαίτερα δύσκολη θέση, καθώς η κατακραυγή της διεθνούς κοινότητας θα ήταν μεγάλη σε περίπτωση που παρέδιδε την παραγγελία. Το κόστος για την κατασκευή των πλοίων και την εκπαίδευση του ρωσικού πληρώματος ξεπερνούσε το ένα δισ. ευρώ. Ύστερα από οκτώ μήνες διαπραγματεύσεων, η γαλλική πλευρά αποφάσισε να αποζημιώσει την Ρωσία επιστρέφοντας τα 949,7 εκατ. ευρώ που είχε λάβει. Η Γαλλία δεσμεύθηκε, επίσης, να μη μεταπωλήσει τα Μιστράλ σε κράτος που αντιτίθεται στα ρωσικά συμφέροντα.

 

Η Γαλλία επίσης , ακολουθεί και μια ιδιαίτερη στάση στο θέμα των πληρωμών που βασίζεται σε μια διάχυτη αίσθηση του «θα τα βρούμε». Όταν πούλησε τα Μιστράλ στην Αίγυπτο, ο Γάλλος κυβερνητικός εκπρόσωπος Στεφάν Λε Φολ σχολίασε ότι δεν θα υπάρξουν «χρηματικές απώλειες» . Μια ανάλογη στάση κρατά με τις φρεγάτες που θέλει να πουλήσει στην Ελλάδα καθώς αφήνει να αιωρείται η προοπτική συμψηφισμού με το μερίδιό της από  τα κέρδη που προέρχονται από τα ομόλογα που έχει στο χαρτοφυλάκιο της η ΕΚΤ .

 

Αν μελετήσει κανείς με προσοχή τα στοιχεία του Stockholm International Peace Research Institute (SIPRI) που εδρεύει στην Στοκχόλμη της Σουηδίας, θα διαπιστώσει ότι μερικοί από τους καλύτερους πελάτες είναι χώρες που είτε έχουν τεράστια οικονομικά προβλήματα λόγω γεωπολιτικών εντάσεων είτε χαρακτηρίζονται από τις μεγάλες ανισότητες και την φτώχεια είτε από αυταρχικούς ηγέτες. Μεγαλύτερος εξαγωγέας όπλων μεταξύ 2013 και 2017 παρέμειναν οι ΗΠΑ, στις οποίες αντιστοιχεί το 34% των συνολικών πωλήσεων όπλων και οπλικών συστημάτων. Σε σχέση με την προηγούμενη πενταετία, οι Αμερικάνοι κατάφεραν να αυξήσουν τις εξαγωγές τους κατά 25%. Ακολουθούν Ρωσία, Γαλλία, Γερμανία στην τέταρτη θέση και Κίνα. Στις πέντε αυτές χώρες αντιστοιχεί το 74% του συνολικού διεθνούς εμπορίου όπλων. Οι ΗΠΑ προμηθεύουν όπλα και οπλικά συστήματα σε 98 χώρες του κόσμου. Σύμφωνα με τους ειδικούς του σουηδικού ινστιτούτου, οι Αμερικανοί εκμεταλλεύονται το εμπόριο όπλων ως εργαλείο εξωτερικής πολιτικής, προκειμένου να συνάπτουν στρατηγικές συμμαχίες. Το 50% περίπου των αμερικανικών όπλων πουλήθηκε στη Μέση Ανατολή.

 

Οι πωλήσεις του δεύτερου μεγαλύτερου εξαγωγέα όπλων, της Ρωσίας, μειώθηκαν την τελευταία 5ετία κατά 7,1% εν συγκρίσει με το διάστημα 2008-2012. Την τρίτη θέση εξακολουθεί να καταλαμβάνει η Γαλλία η οποία κατάφερε μάλιστα να αυξήσει τις εξαγωγές της κατά 27%, εκτοπίζοντας την Γερμανία στην 4η θέση του παγκόσμιου εξοπλιστικού χάρτη. Το 42% των γαλλικών όπλων είχαν προορισμό χώρες της Μέσης Ανατολής, με βασικότερο παραλήπτη, και δη με διαφορά, την Αίγυπτο. Μεγαλύτεροι «πελάτες» των Γερμανών ήταν η Νότια Κορέα όπου κατέληξε το 14% των γερμανικών οπλικών συστημάτων, η Ελλάδα με 11% και το Ισραήλ με 8,7%.

 

Ένα ακόμα παράδειγμα; Το 2016 μια έκθεση που τέθηκε υπόψη του γερμανικού υπουργικού συμβουλίου κατέγραφε κατακόρυφη αύξηση των εξαγωγών μικρών όπλων και πυρομαχικών τους.

 

ΥΓ: Στα ΜΜΕ κυριαρχεί η πληροφορία ότι  η ελληνική κυβέρνηση προσανατολίζεται στο να παραγγείλει στην Γαλλία την κατασκευή σύγχρονων φρεγατών. Με δεδομένες τις άμεσες ανάγκες που προκαλεί  η ελληνοτουρκική  κρίση αλλά και ότι πρόκειται για μια χρονοβόρα διαδικασία στην παρούσα φάση θα πάρει με ενοίκιο (διαδικασία της χρονομίσθωσης) δύο έτοιμες. Επίσης, άλλες πληροφορίες εμφανίζουν την συμφωνία για την αναβάθμιση των F-16 να έχει ολοκληρωθεί.