Η Τουρκία ολισθαίνει σε ύφεση

αγορά της Τουρκίας

Η Τουρκία βιώνει σχεδόν σίγουρα την πρώτη οικονομική ύφεσή της μέσα σε σχεδόν μια δεκαετία, θέτοντας μια σημαντική πρόκληση στον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν καθώς επιδιώκει να εδραιώσει την βάση της εξουσίας του στις τοπικές εκλογές τον Μάρτιο, γράφει ο Mark Bentley, πρώην επικεφαλής του γραφείου του Blomberg στην Τουρκία.

Η οικονομία συρρικνώθηκε κατά 1,1% τον τρίμηνο έως τον Σεπτέμβριο καθώς η ιδιωτική κατανάλωση και οι επενδύσεις υποχώρησαν, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία που δημοσιεύθηκαν την Δευτέρα. Η επιδείνωση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών, της μεταποιητικής παραγωγής και άλλων βασικών μεγεθών για τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο υποδηλώνουν έντονα ότι η οικονομική δραστηριότητα θα υποχωρήσει και στο τέταρτο τρίμηνο, αναγγέλλοντας μια πλήρη ύφεση.

Οι εκλογές της 31ης Μαρτίου θα είναι η πρώτη μεγάλη δοκιμασία της δημοτικότητας του Erdoğan, από τότε που κέρδισε τεράστιες νέες εκτελεστικές εξουσίες στις γενικές εκλογές τον Ιούνιο. Το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) επιδιώκει να διατηρήσει τις δημαρχιακές έδρες-κλειδιά, στην Κωνσταντινούπολη, την Άγκυρα και άλλες μεγάλες πόλεις στις πανεθνικές (αυτοδιοικητικές) εκλογές.

Η απώλεια των μεγάλων πόλεων της Τουρκίας προς την αντιπολίτευση θα αποτελούσε οδυνηρό πολιτικό πλήγμα για τον Ερντογάν, αφού ο ίδιος είναι πρώην δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης, καθώς αγωνίζεται να πείσει ένα διαιρεμένο εκλογικό σώμα για τα πλεονεκτήματα του νέου εκτελεστικού προεδρικού συστήματος διακυβέρνησης της Τουρκίας.

Η συρρίκνωση του τρίτου τριμήνου σημαίνει ότι το μέγεθος της οικονομίας της Τουρκίας έχει συρρικνωθεί στα 883 δισ. δολάρια, το μικρότερο μέσα σε επτά χρόνια. Αυτό κατεβάζει την χώρα στην παγκόσμια κατάταξη στην 18η θέση από 17η το 2017. Όσον αφορά το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, η Τουρκία κατατάσσεται 68η, σύμφωνα με την Statistics Times.

Ένα δεύτερο διαδοχικό τρίμηνο αρνητικής οικονομικής ανάπτυξης θα είναι το πρώτο μετά τα επακόλουθα της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης του 2009 και η πρώτη εγχώρια ύφεση της δεκαπενταετούς κυριαρχίας του Erdoğan. Στην καρδιά της καθοδικής πορείας είναι η κατασκευαστική βιομηχανία, τομέας που είχε αναπτυχθεί με φθηνά ξένα δάνεια τα τελευταία χρόνια, δανεισμός που έχει μετατραπεί τώρα σε μια δαπανηρή υποχρέωση μετά την πτώση της λίρας. Πολλοί από τους στενότερους επιχειρηματικούς συνεργάτες του Erdoğan δραστηριοποιούνται στον κλάδο.

Οι αρνητικές πολιτικές συνέπειες μιας ύφεσης στην Τουρκία έχουν επίσης γίνει πιο εξατομικευμένες για τον Ερντογάν επειδή έχει διορίσει τον γαμπρό του, Berat Albayrak, για να κατευθύνει την οικονομία. Ο Ερντογάν συγχώνευσε τα υπουργεία Οικονομίας και Οικονομικών τον Ιούλιο και διόρισε τον Αλμπαϊράκ να διευθύνει το νέο θεσμικό όργανο. Από τα μέσα Σεπτεμβρίου, ο ίδιος και ο Albayrak διαχειρίζονται επίσης το κρατικό επενδυτικό ταμείο, το οποίο αποτελείται από τα περιουσιακά στοιχεία των μεγαλύτερων κρατικών επιχειρήσεων της Τουρκίας, μακράν της κοινοβουλευτικής εποπτείας.

Τη Δευτέρα, ο Albayrak προσπάθησε να απεικονίσει την οικονομική ύφεση της Τουρκίας ως μέρος μιας ευρύτερης τάσης στην παγκόσμια οικονομία. Οι διεθνείς προοπτικές παραμένουν μια πρόκληση, δήλωσε ο Αλμπαϊράκ.

Τα τελευταία χρόνια, η Τουρκία έκανε πλήρη χρήση μιας πλημμύρας φθηνού ξένου χρήματος που δημιουργήθηκε λόγω της νομισματικής χαλάρωσης από την Federal Reserve και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για να χρηματοδοτήσουν μια επέκταση ανταγωνιστική ως προς αυτήν της Κίνας. Αλλά η χώρα είναι πλέον νωθρή όταν πρόκειται για οικονομικές επιδόσεις.

Σε μια έκθεση τον περασμένο μήνα, ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) που αριθμεί 36 μέλη, ανάμεσά τους και οι μεγαλύτερες οικονομίες παγκοσμίως, δημοσίευσε μια έκθεση που υπογράμμισε την αποκλίνουσα θέση των χωρών. Η Τουρκία αναμενόταν να συρρικνωθεί κατά 0,5% το επόμενο έτος, ενώ η συνολική ανάπτυξη μεταξύ των οικονομιών του ΟΟΣΑ προβλέπεται στο 3,7%, δήλωσε ο ΟΟΣΑ. Μια άλλη χώρα που υπο-αποδίδει είναι η πληγείσα από κρίση Αργεντινή, που αντιμετωπίζει τώρα ένα πρόγραμμα διάσωσης του ΔΝΤ, όπως αναφέρθηκε.

Ο οργανισμός αξιολόγησης Moody's προβλέπει μια συρρίκνωση 2% το επόμενο έτος, συμπεριλαμβανομένης μιας πλήρους ύφεσης που θα διαρκέσει μέχρι τον Ιούνιο. Η Fitch και το ΔΝΤ προβλέπουν ότι η οικονομική ανάπτυξη θα είναι μικρότερη από 1%, μειώνοντας τις προηγούμενες προβλέψεις.

Η Nomura Inc., μια ιαπωνική τράπεζα, δήλωσε την Δευτέρα ότι αναμένει πως η οικονομία της Τουρκίας θα συρρικνωθεί κατά 2,5% το τελευταίο τρίμηνο του τρέχοντος έτους και κατά 2,8% το 2019. Η οικονομία πιθανότατα δεν θα αρχίσει να ανακάμπτει μέχρι το τέταρτο τρίμηνο του επόμενου έτους, ανέφερε.

Οι προβλέψεις της Τουρκίας για οικονομική ανάπτυξη για το τρέχον έτος και το επόμενο δείχνουν αισιόδοξες συγκριτικά. Στο οικονομικό πρόγραμμα που δημοσίευσε τον Σεπτέμβριο, η κυβέρνηση προέβλεψε μια αύξηση 2,3% για το 2019. Ο Albayrak έμεινε κοντά σε αυτή την πρόβλεψη αυτή την εβδομάδα, επαναλαμβάνοντας ότι η οικονομία διέρχεται μια «επανεξισορρόπηση» παρά μια σκληρή προσγείωση.

Είναι αμφισβητήσιμο εάν οι Τούρκοι πιστεύουν στην ρητορική της κυβέρνησης. [Η κυβέρνηση] υποστηρίζει επίσης ότι η νομισματική κρίση ήταν μια εκστρατεία εναντίον της χώρας που εκκολάφθηκε σε ξένες πρωτεύουσες.

Το ποσοστό έγκρισης του Erdoğan έχει μειωθεί κάτω από το 40% για πρώτη φορά σε τρεισήμισι χρόνια, σύμφωνα με έρευνα που διεξήχθη τον περασμένο μήνα από την εταιρεία δημοσκοπήσεων Metropoll που εδρεύει στην Άγκυρα. Περίπου το 39,8% των Τούρκων ενέκρινε τις επιδόσεις του προέδρου, ενώ το 46,2% τις απέρριψε. Την τελευταία φορά που τα ποσοστά του Erdoğan μειώθηκαν κάτω από το 40% ήταν τον Ιούνιο του 2015, όταν το κόμμα του έχασε τη νομοθετική πλειοψηφία του στο κοινοβούλιο μετά από γενικές εκλογές.

Ο Τούρκος πρόεδρος έχει στραφεί στο Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης (MHP), τον πολιτικό σύμμαχό του στο κοινοβούλιο, για να ενισχύσει τις πιθανότητες του κόμματός του στις εκλογές του Μαρτίου. Το MHP συμφώνησε να μην τοποθετήσει ανταγωνιστικούς υποψήφιους στη μάχη για βασικές έδρες σε πόλεις-κλειδιά όπως η Κωνσταντινούπολη, η Σμύρνη και η Άγκυρα.

Περαιτέρω ενδείξεις ότι η οικονομία εισέρχεται σε μια οδυνηρή ύφεση ήρθαν την Τρίτη όταν η κεντρική τράπεζα ανέφερε ότι το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, το ευρύτερο μέτρο των εισροών και εκροών αγαθών και υπηρεσιών, σημείωσε πλεόνασμα ρεκόρ ύψους 2,77 δισ. δολαρίων για τον Οκτώβριο. Ήταν ο τρίτος κατά σειρά μήνας των πλεονασμάτων.

Σε περιόδους υψηλής ανάπτυξης, η οικονομία της Τουρκίας συνήθως δημιουργεί μεγάλα ελλείμματα τρεχουσών συναλλαγών, που τροφοδοτούνται από την ζήτηση για τηλεοράσεις και άλλα προϊόντα μεσαίας και υψηλής τεχνολογίας που δεν μπορούν να παραχθούν σε επαρκείς αριθμούς εγχωρίως. Η χώρα εισάγει επίσης σχεδόν όλο το πετρέλαιο που καταναλώνει.

Το έλλειμμα, το οποίο συνήθως χρηματοδοτείται από εισροές ξένου κεφαλαίου όταν η εμπιστοσύνη των επενδυτών είναι μεγάλη, ισοδυναμούσε με περίπου το 6,5% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος ακριβώς όπως όταν χτύπησε η νομισματική κρίση. Τώρα ανέρχεται στο 4,5% του ΑΕΠ και συρρικνώνεται γρήγορα.

Η καταναλωτική εμπιστοσύνη βρίσκεται επίσης σε επίπεδα που δεν έχουν εμφανιστεί μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση, σύμφωνα με έρευνες της κυβέρνησης. Ήταν στο 59,6 τον Νοέμβριο, σημειώνοντας άνοδο από το 57,3 του Οκτωβρίου, αλλά κάτω από μια κορύφωση στο 73,1 του 2018. Οποιοδήποτε μέγεθος κάτω από το 100 υποδηλώνει απαισιοδοξία για το μέλλον.

Πηγή: https://ahvalnews.com/turkey-recession/turkey-slides-recession-challenge-erdogan