Μία Ταϋλάνδη στην Μεσογειο

αεροπλάνο

Στις 2 Δεκεμβρίου του 1968 στην Αθήνα,  έγινε  η πρεμιέρα της  ταινίας του Γιάννη Δαλιανίδη , «Γοργόνες και Μάγκες».  Οι 400 χιλιάδες –τόσα ήταν τα εισιτήρια που έκοψε- θεατές της, βρέθηκαν για πρώτη φορά αντιμέτωποι με μία νέα…βιομηχανία: Τον τουρισμό.  Οι σκηνές που εμφάνιζαν ένα καΐκι γεμάτο με φτηνοτουρίστες οι οποίοι αντί να αφήσουν τα λεφτά τους  στο κυκλαδίτικο νησί  προσπαθούσαν να μαζέψουν τα «προς το ζην» από τους καλοκάγαθους νησιώτες,  μπορούσε να ερμηνευτεί ως δεινό. Η άλλη απειλή αφορούσε στην κερδοσκοπία της γης, τόσο από τους έλληνες κερδοσκόπους, όσο και από τους …ελβετούς υποψήφιους αγοραστές, οι οποίοι εξαφανίστηκαν πριν ακόμα φανούν.

Σήμερα,  σχεδόν μισό αιώνα αργότερα , η ιστορία αυτή έμελε να περάσει στην αληθινή ζωή και μάλιστα να μετατραπεί από την  πολιτική ηγεσία του τόπου σε σενάριο …επιτυχίας.  Με βασικό επιχείρημα τα εκατομμύρια των τουριστών που συρρέουν στην Ελλάδα, η Κυβέρνηση , ακολουθώντας τις κινηματογραφικές πρακτικές του Δαλιανίδη (σκηνοθέτη της ταινίας) προσπαθεί να πείσει ότι η χώρα είναι μισό βήμα πριν την μεταμόρφωσή της σε  τουριστική γη της επαγγελίας. Αναδεικνύοντας με –ομολογουμένως- άφθαστη υποκριτική δεινότητα τα  μιλιούνια των τουριστών σε ανυπέρβλητο κατόρθωμα ,  υποβαθμίζει τα στοιχεία εκείνα που καθορίζουν την πραγματική ζωή : 

-τις θέσεις εργασίας,

-τις αμοιβές των εργαζομένων στον τουρισμό,

-τον τζίρο των μικρών και των μεσαίων επιχειρήσεων που στηρίζουν τις τοπικές οικονομίες των τουριστικών περιοχών,

-τις δραστικές περικοπές στις υποδομές των νησιών που φιλοξενούν τα μιλιούνια των τουριστών όπως για παράδειγμα τα κέντρα υγείας πολλά από τα οποία είναι χωρίς γιατρούς , νοσηλευτές και …γάζες

-το οικονομικό και κοινωνικό προφίλ των τουριστών, το οποίο  δεν καθορίζει μόνο την συμβολή τους στις τοπικές οικονομίες, αλλά και δεν διαμορφώνει το τουριστικό μοντέλο  για τις επόμενες δεκαετίες

-την εξάρτηση από τους χονδρέμπορους (πολυεθνικές) του τουρισμού που αργά και μεθοδικά  έχουν αναδειχθεί σε κυρίαρχους της ελληνικής τουριστικής αγοράς, που είναι πλέον σε θέση να επιβάλλουν τιμές, αλλά και όρους στις χειμαζόμενες από την κρίση ελληνικές τουριστικές μονάδες.

-τον σταδιακό αφελληνισμό των ελληνικών τουριστικών επιχειρήσεων που αντιμετωπίζουν κατάματα την προοπτική της χρεωκοπίας.

 

Έχοντας ως κίνητρο την μετατροπή της χώρας σε τουριστικό φάστ φουντ της ΕΕ:

* προωθεί την μαζική εκποίηση δημόσιας τουριστικής γης-ακόμα και NATURA- μέσω των εκποιήσεων του ΤΑΙΠΕΔ,

*επιβάλλει την τσιμεντοποίηση τουριστικών περιοχών μετατρέποντας όρους δόμησης και χρήσης γης

*επιτρέπει όχι μόνο τον αποκλεισμό αλλά και τις δομικές παρεμβάσεις στον αιγιαλό και την παραλία

*διαμορφώνει μία τουριστική αγορά δύο ταχυτήτων  υποστηρίζοντας και πριμοδοτώντας  επενδυτικά σχέδια όπως : κατοικίες πολυτελείας στο Ελληνικό και στην Βουλιαγμένη τα οποία απευθύνονται στην παγκόσμια οικονομική ελίτ. Οι θύλακες αυτοί των πλουσίων , αποκομμένοι από τους υπόλοιπους κοινούς θνητούς (έλληνες και  ξένους) που διαμορφώνονται , με την κυβερνητική αρωγή, σε διάφορα σημεία της χώρας,  αποτελούν την καλύτερη απόδειξη ότι τελικά η πρόθεση της Κυβέρνησης είναι να μετατρέψει την χώρα σε «Ταϋλάνδη της Ευρώπης».

 

Φυσικά, η πολιτική του τουριστικού φαστ φουντ  παρέχει την δυνατότητα και για θεσμικές παρεμβάσεις οι οποίες αλλοιώνουν και απαξιώνουν συνάμα,  το μεγαλύτερο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα του ελληνικού τουρισμού: το περιβάλλον. Η έγκριση της εγκατάστασης και της λειτουργίας ανεμογεννητριών στα περισσότερα κυκλαδονήσια είναι η καλύτερη απόδειξη για την ταϋλανδοποίηση του ελληνικού τουρισμού που με περισσή συνέπεια προωθεί η Κυβέρνηση.

 

Ο μύθος του τουριστικού success story

 

Τα σενάρια επιτυχίας του ελληνικού τουρισμού ξεκίνησαν  από το 2013 με συνολικά 17 εκατομμύρια 920 χιλιάδες αφίξεις και σχεδόν 12 δισεκατομμύρια ευρώ άμεσα έσοδα. Οι εκτιμήσεις για τη φετινή τουριστική χρονιά είναι εξαιρετικά αισιόδοξες και απογειώνουν τις αφίξεις στα 19 εκατομμύρια με εκτιμώμενα έσοδα περί τα 13 δις. ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι η κατά κεφαλή δαπάνη ανά τουρίστα ήταν το 2013 , περί τα 670 ευρώ και το 2014 –στην περίπτωση που οι εκτιμήσεις επιβεβαιωθούν θα είναι 684 ευρώ. 

Τα στοιχεία αυτά εμφανίζουν μία αισθητή διαφοροποίηση  από εκείνα που εμφανίζει ο ΣΕΤΕ  και που εμφανίζουν την μέση κατά κεφαλή δαπάνη να κινείται πέρυσι στα επίπεδα των 604 ευρώ  έναντι 616  ευρώ το 2012.  Στην πραγματικότητα, όμως από την αρχή της κρίσης , το 2009,  η μέση δαπάνη του τουρίστα έχει μειωθεί κατά  13,3 %. Σε σχέση με το υψηλότερο της 15ετίας (το 2004  η κατά κεφαλή δαπάνη έφθασε τα 882 ευρώ) το ποσοστό μείωσης ξεπερνά το 30%. Κοντολογίς, το επίπεδο κατανάλωσης των τουριστών που επισκέπτονται την Ελλάδα συνεχώς υποβαθμίζεται με αποτέλεσμα οι τουριστικές επιχειρήσεις να  βρίσκονται αντιμέτωπες με ένα οξύμωρο φαινόμενο: να αυξάνονται οι επισκέψεις και ο τζίρος είτε να μειώνεται είτε να μεταβάλλεται με αισθητά μικρότερο ρυθμό.

Και φυσικά το σενάριο επιτυχίας  καταρρέει και  αν μελετήσει κανείς την διαχρονική κατανομή του μεριδίου αγορά που έχει ο ελληνικός τουρισμός από το 2007 μέχρι σήμερα με βάση τις τουριστικές εισπράξεις. Σύμφωνα με τα στοιχεία ο ελληνικός τουρισμός κατείχε   το 2007 με βάση τις εισπράξεις το 3,6% της ευρωπαϊκής τουριστικής αγοράς  και το 1,8% της παγκόσμιας. Το 2013  τα αντίστοιχα ποσοστά υποχώρησαν στο 3,3% για την Ευρώπη και στο 1,4% για την παγκόσμια αγορά (πτώση 8,3% και 22,% αντίστοιχα).

Την ίδια στιγμή η Ισπανία, με βάση τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού έχει το 12,3% της ευρωπαϊκής τουριστικής αγοράς, η Τουρκία το 5,7% , η Κροατία  το 2%  και η Αίγυπτος  το 1,2%.

Στην πραγματικότητα , το σενάριο επιτυχίας βασίστηκε σε μία πολύ απλή επιλογή  στην μείωση των τιμών. Σύμφωνα  με έρευνα από  την  ιταλική εταιρεία ερευνών Coldiretti,  που βασίστηκε σε στοιχεία της Eurostat του 2013 η Ελλάδα εμφανίζεται 12% κάτω από το μέσο όρο του κόστους στην Ευρώπη.  Υπολογίζοντας τις δαπάνες για διαμονή και εστίαση, ο πιο οικονομικός προορισμός της Μεσογείου είναι το Μαυροβούνιο, 37% φθηνότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Ακολουθούν Κροατία, Πορτογαλία και Τουρκία ενώ η Ιταλία  ο πιο ακριβός τουριστικός προορισμός της Μεσογείου.