Οι κυρώσεις κατά της Ιταλίας και το Σύμφωνο Σταθερότητας

κυρώσεις

Η όξυνση της αντιπαράθεσης μεταξύ Ρώμης και Βρυξελλών μοιάζει αναπόφευκτη, δεδομένου ότι ούτε η ΕΕ προτίθεται να υπαναχωρήσει στα ιταλικά αιτήματα. Σκοπός της ιταλικής κυβέρνησης είναι να αυξήσει τις κοινωνικές δαπάνες, να μειώσει το ηλικιακό όριο συνταξιοδότησης και τους φόρους, αλλά και να αυξήσει τις δημόσιες επενδύσεις. Κατά την άποψη του Ιταλού υπουργού Οικονομικών, Τζουζέπε Τρία, αυτό θα οδηγούσε μετ' ου πολύ σε τόνωση της ιταλικής ανάπτυξης και τελικά και σε μείωση του δημόσιου χρέους. 

Οι ειδικοί της Κομισιόν αλλά και οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης έχουν άλλη άποψη επί του θέματος, θεωρώντας υπερβολικά αισιόδοξες τις προβλέψεις των Ιταλών. Τα υψηλότερα ελλείμματα και οι αυξανόμενες δαπάνες αναχρηματοδότησης του χρέους θα προκαλούσαν κρίση στο ήδη ασθενές ιταλικό τραπεζικό σύστημα, επισήμανε ο αρμόδιος επίτροπος για το ευρώ και αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Λετονός, Βάλντις Ντομπρόφσκις, προειδοποιώντας ότι στο τέλος το ιταλικό κράτος ενδέχεται να βρεθεί αντιμέτωπο με αδυναμία πληρωμών. 

Ο Βάλντις Ντομπρόφσκις δρομολογεί πλέον διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος κατά της Ιταλίας, με το επιχείρημα ότι το ιταλικό χρέος θα αυξανόταν ακόμη περισσότερο με το νέο σχέδιο προϋπολογισμού που υπέβαλε η Ρώμη, κι αυτό σε αντίθεση με την συμφωνία με την προηγούμενη ιταλική κυβέρνηση για σταδιακή μείωση του χρέους.

Οι αμφιβολίες για τις ιταλικές εκτιμήσεις σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη διατηρούνται, επισήμανε ο επίτροπος Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων, Πιέρ Μοσκοβισί. «Ποιος θα πληρώσει στο τέλος τον λογαριασμό; Δεν έχουμε πάρει καμία απάντηση σε αυτήν την ερώτηση», σχολίασε ο Γάλλος επίτροπος, τονίζοντας ότι η Κομισιόν δεν είχε άλλη επιλογή από το να αντιδράσει όπως αντέδρασε στο ιταλικό σχέδιο προϋπολογισμού.

Για την επιβολή όρων που αφορούν τον [ιταλικό] προϋπολογισμό απαιτείται η συγκατάθεση των υπόλοιπων 18 κρατών-μελών της ευρωζώνης. Για την εκπλήρωση των όρων θα δοθεί προθεσμία τριών έως έξι μηνών στην Ρώμη. Μόνο μετά το πέρας αυτής της προθεσμίας θα μπορούσε η Κομισιόν να επιβάλει χρηματικές κυρώσεις ή να αναστείλει την καταβολή ευρωπαϊκών πόρων στην Ρώμη. Μέχρι σήμερα, η Κομισιόν δεν έχει φθάσει ποτέ στο σημείο να λάβει τόσο δραστικά μέτρα εναντίον κάποιας χώρας-μέλους.

Οι πειθαρχικές διαδικασίες της ΕΕ υπάρχουν για να διασφαλιστεί ότι οι αποφάσεις λαμβάνονται εγκαίρως και σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές δεσμεύσεις των χωρών. Σχεδιάστηκαν έτσι ώστε να εμποδίζουν τις διαπραγματεύσεις να σέρνονται για πολύ καιρό, όχι για να τιμωρούν την απλή μη συμμόρφωση. Υπό αυτή την έννοια, η απειλή των κυρώσεων ήταν πάντα μια χάρτινη τίγρης -μια δικαιολογία που οι εθνικοί πολιτικοί μπορούν να χρησιμοποιήσουν για να εξηγήσουν στο εγχώριο ακροατήριό τους το γιατί κάνουν παραχωρήσεις στην Ευρώπη.

Η διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος κατά της Ρώμης θα μπορούσε να ξεκινήσει εφόσον υπάρξει έκτακτη συνάντηση των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης στις Βρυξέλλες για το ζήτημα. Σε αυτήν την περίπτωση προβλέπεται να τεθούν συγκεκριμένοι όροι στην ιταλική κυβέρνηση, η οποία θα κληθεί να αναπροσαρμόσει τον προϋπολογισμό της σε διάστημα από τρεις έως έξι μήνες, όπως αναφέρθηκε ανωτέρω. Στην συνέχεια, το σχέδιο μπορεί να επανεξεταστεί και ενδεχομένως να υποστεί κι άλλες τροποποιήσεις. Εάν αυτά τα βήματα δεν φέρουν αποτελέσματα, η Κομισιόν θα μπορούσε με συγκατάθεση των κρατών-μελών να επιβάλει υψηλό χρηματικό πρόστιμο έως και 40 δισ. ευρώ στην Ιταλία. Μια δυνατότητα θα ήταν να δεσμευθούν ειδικό λογαριασμό κονδύλια που προβλέπονται για την Ιταλία, τα οποία θα καταβληθούν στην Ρώμη εφόσον ο προϋπολογισμός της ανταποκρίνεται στις προσδοκίες των Βρυξελλών. Σε μια τέτοια περίπτωση η Ιταλία θα είχε μόνο την δυνατότητα να προσφύγει κατά του προστίμου στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.